Μονή Αγίου Παύλου: (Ελληνική, κοινόβια, γιορτάζει την Υπαπαντή του Χριστού, στις 2 Φεβρουαρίου).

  Βρίσκεται στη ΝΔ. ακτή της χερσονήσου, κοντά στη Μονή Διονυσίου, σε απόσταση 30’ από την παραλία, στους πρόποδες τού όρους Άθω και σε υψόμ. 180. Κατά την παράδοση, τη μονή ίδρυσε ο Άγιος Παύλος ο Ξηροποταμίτης, ο ιδρυτής και της Μονής Ξηροποτάμου, χωρίς όμως το γεγονός αυτό να βεβαιώνεται από ιστορικές μαρτυ¬ρίες, από τον οποίο πήρε και το όνομά της. Σε χρυσόβουλλο πάντως του αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου (1257), που σώζεται, αναφέρονται τα κτήματα της μονής και ακόμη ότι η μονή έχει ιδρυθεί προς τιμήν του Σωτήρα Χριστού.    
Πιθανότατα η μονή ιδρύθηκε αρχικά στο τέλος του 10ου αιώνα και λειτούργησε μέχρι τον 14ο αιώνα, οπότε καταστράφηκε από τους  πειρατές. Στα τέλη του 14ου αιώνα η ερημωμένη μονή περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μονής Ξηροποτάμου, από όπου την αγόρασαν οι αδελφοί Γεράσιμος Ραδώνιος και Αντώνιος Παγάσης  και φρόντισαν για την ανασύσταση και λειτουργία της. Στο Γ’ Τυπικό του Αγίου Όρους (1394), η μονή κατέχει τη δέκατη όγδοη θέση ανάμεσα στις 25 που αναφέρονται. Στον 15ο αιώνα πλουτίστηκε με δωρεές Σέρβων ηγεμόνων και ιδιαίτερα του Γεωργίου Βράνκο- βιτς, ο οποίος την ανακαίνισε και έχτισε μεγαλύτερο καθολικό στο όνομα του αγίου Γεωργίου. Κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα εμφανίζονται Σέρβοι και Έλληνες να ζουν μαζί στη μονή, αλλά στις αρχές του 18ου αιώνα δεν υπάρχουν πια Σλάβοι και η μονή έγινε καθαρά ελληνική. Σε κρίσιμη οικονομική κατάσταση βρέθηκε η μονή τον 18ο αιώνα, με αποτέλεσμα να χάσει πολλά από τα κτήματά της. Από τη δύσκολη αυτή θέση βγήκε στο τέλος του αιώνα αυτού χάρη στον δραστήριο σκευοφύλακά της Γρηγόριο. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο αρχιμανδρίτης Άνθιμος Κομνηνός από τη Σηλυβρία ανακατασκεύασε τμήματα των πτερύγων και άρχισε την ανοικοδόμηση του καθολικού. Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης οι μοναχοί απομα- κρύνθηκαν από τη μονή, στην οποία εγκαταστάθηκαν οι μοναχοί της Νέας Σκήτης. Το 1839 μετατράπηκε σε κοινόβιο με σιγίλιο του πατριάρχη Γρηγορίου ΣΤ’. Το 1902 καταστράφηκε μεγάλο μέρος της μονής από πυρκαγιά και στις αρχές του αιώνα μας η καλλιεργούμενη μέχρι τότε από τη μονή γη ως τη θάλασσα έπαψε να είναι καλλιεργήσιμη. Το γεγονός αυτό οφείλεται στις πέτρες που κατέβασε ο παρακείμενος χείμαρρος μετά από καταρρακτώδη βροχή.
     Το καθολικό οικοδομήθηκε από το 1817 μέχρι το 1645 και μέχρι σήμερα δεν έχει τοιχογραφηθεί. Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι το παρεκκλήσι

του Αγίου Γεωργίου στη Β. πλευρά του τείχους, με τοιχογραφίες πιθανώς του 15ου αιώνα, για το οποίο υπάρχει η παράδοση ότι είναι το αρχαιότερο καθολικό της μονής. Η τράπεζα χτίστηκε το 1902 - 1903 χωρίς να  τοιχογραφηθεί.

  Κειμήλια υπάρχουν πολλά και αξιόλογα, όπως συλλογή φορητών εικόνων, τα Δώρα των Μάγων, τεμάχιο από το Τίμιο Ξύλο, λείψανα αγίων, άμφια, ένας  μεγάλος  σταυρός  με  μικρογραφικές  παραστάσεις πάνω σε μεμβράνη, ένα δίπτυχο με μικρογραφίες κ.ά. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 500 περίπου χειρόγραφα και αρκετές χιλιάδες έντυπα.

Σε απόσταση περίπου τριακοσίων (300) μ. από τη Μονή, προς τη θάλασσα, υπάρχει ένα εικονοστάσιο το οποίο λέγεται ότι έκτισε η Μάρα, η μητέρα του Μωάμεθ.                          Εξαρτήματα της μονής είναι:  η Νέα Σκήτη και η Σκήτη του Λάκκου. Η πρώτη βρίσκεται κοντά στη μονή και αποτελείται από 28 καλύβες .Ο κυριακός ναός χτίστηκε το 1757 και τοιχογραφήθηκε λίγο αργότερα. Ο ψηλός πύργος αναστηλώθηκε τελευταία από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά ο χρόνος της κατασκευής του παραμένει άγνωστος. Ωστόσο, ως οχυρωματικό έργο θα πρόσφερε στις δύσκολες ώρες του παρελθόντος την προστασία του στους μοναχούς της σκήτης, και γι’ αυτό ονομάζεται κοι Σκήτη του Πύργου.  

      Η Σκήτη του Λάκκου: βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου του Όρους και αποτελείται από 25 καλύβες με λίγους μοναχούς Ρουμάνους. Ο παλαιότερος κυριακός ναός κατεδαφίστηκε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα για νο ανοικοδομηθεί νέος, και πάλι στη μνήμη του αγίου Δημητρίου, με έξοδα του μοναχού Ιουστίνου.

     Mετάβαση στη Μονή: Από Ουρανούπολη →Δάφνη, με το πλοίο της γραμμής (φερυμποτ) ή από  Ουρανούπολη → Ι.Μ.Αγίου Παύλου, με θαλάσσιο ΤΑΧΙ. 

    Από Δάφνη  → Ι.Μ.Αγίου Παυλου, με άλλο πλοίο της γραμμης.Υπάρχει και μονοπάτι το οποίο είναι μακρύ και δύσκολο (Δεν συνιστάται)

ΙΕΡΕΣ  ΕΙΚΟΝΕΣ – ΚΑΛΥΒΕΣ – ΣΠΗΛΑΙΑ  Κ.Λ.Π.  

ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ